LEFKOŞA – Washington yönetimi, Yunanistan’a F-35 savaş uçakları ve Türkiye’ye yeni nesil F-16’ların satışı için düğmeye bastı. ABD, Yunanistan ve Türkiye’ye yeni savaş uçaklarının satışını eş zamanlı olarak onayladı. Başbakan Kiriakos Miçotakis, söz konusu onayı Yunanistan’ın ulusal savunması için bir ‘mihenk taşı’ olarak yorumlarken, muhalefet buna karşı çıktı.
Başbakan, açıklamasında 8,6 milyar dolarlık tahmini maliyeti vurgulamaktan kaçınarak ‘çok uygun şartlarda çok büyük bir silah paketi teslim alacağını’ savundu ancak Miçotakis’in bu açıklaması muhalefeti ikna etmedi.
Yunanistan’ın tahmini maliyeti 8,6 milyar dolar olan 40 adede kadar yeni nesil F-35 savaş uçağı satın alma yolunda ilerlediğini paylaşan Efimerida ton Sintakton gazetesi, ABD’nin ‘kârlı silah satışının’ TBMM’nin İsveç’in NATO üyeliğini onaylamasının, Joe Biden’ın Kongre’ye Ankara’nın talebinin kabul edilmesi için baskı yapan mektubunun ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İsveç’in katılım protokolünü imzalamasının ardından geldiğini vurguluyor.
İKİ YILLIK DİPLOMATİK MARATON
Yunanistan basınına göre, ABD Kongresi’ne yapılan resmi bildirim, İsveç’in üyeliği ve Washington’un iki müttefikine yeni savaş uçakları satmasının arka planında yaklaşık iki yıl süren diplomatik bir maratonu etkili bir şekilde sona erdiriyor. Geçtiğimiz yılın başındaki büyük depremler sonrası Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde gözlemlenen yumuşama ABD-Yunanistan-Türkiye hattındaki diplomatik maratonun merkezinde yer alıyor. Ege’de tansiyonun düşmesi sonrasında ABD’den her iki müttefike silah satışının yolu açılmış oldu.
Efimerida ton Sintakton gazetesine göre, Washington’da hazırlanan Teklif ve Kabul Mektubu’nun (LOA) 15 gün sonra sırasıyla Atina ve Ankara’ya gönderilmesi bekleniyor.
MUHALEFETTEN ‘TÜRKİYE’ DETAYI
ABD’den gelen onayın ardından Miçotakis, 8.6 milyar dolar değerindeki F-35 alımı ile ‘Ege’deki askeri dengenin Yunanistan lehine şekillendiği’ mesajını vermişti. Miçotakis, şu ifadeleri kullanmıştı: “Bugün ulusal savunmamız ve Yunan diplomasisi için önemli bir gün. Çünkü ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’den aldığım mektup, Yunan-Amerikan ilişkilerinin stratejik derinliğini vurgulamakta ve mühürlemektedir. Yunanistan 40 adede kadar yeni nesil F-35 savaş uçağı alma yolunda ilerliyor. Ancak aynı zamanda Silahlı Kuvvetlerin her üç kolunu ve Yunan Sahil Güvenliğini kararlı bir şekilde güçlendiren çok büyük bir ekipman paketini de sahip oluyor.”
Miçotakis’in temas ettiği savunma paketinde fırkateynler, C-130 nakliye uçakları, zırhlı tanklar ve askerî mühimmat yer alıyor. Yunanistan Başbakanı’na göre, söz konusu paket Yunanistanlı vergi mükelleflerine herhangi bir yük bindirmeyecek.
SYRIZA’DAN ‘MALİ YÜK’ UYARISI
Yunanistan’a F-35 ve Türkiye’ye F-16 savaş uçaklarının satışına Kongre’nin onay vermesi siyasi tartışmalara neden olurken, muhalefet partileri hükümeti “Türkiye’den güvencesiz garantiler” almakla ve “Türkiye ile silahlanma yarışını körüklemenin bedelini halka ödetmekle” suçladı. Ana muhalefet partisi SYRİZA – İlerici Güçler’den konu ile ilgili yapılan açıklamada, parti lideri ile partiden bir heyetin, F-35 uçaklarının alımını da içeren silah programları hakkında bilgi almak üzere Milli Savunma Bakanlığı’nı ziyaret edeceği belirtildi.
Açıklamada, ABD’nin Türkiye ile ilgili onayladığı F-16 satışı ve modernizasyon programı bağlamında Ankara’ya koşullar koyup koymadığı konusunda hükümetten bilgilendirme beklenildiğine dikkat çekildi. Ana muhalefet partisine göre şu an için, ABD Senatosu ve Kongre Komiteleri Başkanlarının açıklamalarında, uçakların Yunanistan ve Kıbrıs’a karşı kullanılmamasına ilişkin koşulların dayatıldığına dair herhangi bir ifade bulunuyor.
SYRIZA’nın açıklamasında, şu ifadeler yer aldı:
“Yunan halkı, Başbakan’ın ABD’nin ‘ücretsiz’ teçhizat sağlayacağına ilişkin açıklamasının yanlışlarla dolu olduğunu bilme hakkına sahiptir. Çünkü ABD silahlı kuvvetleri tarafından modası geçmiş olarak değerlendirilen silahların operasyonel yeterliliğe sahip olabilmeleri için kesinlikle yenilenmeleri ve modernize edilmeleri gerekmektedir. Son olarak, Yunanistan Silahlı Kuvvetleri’nde kayda değer sayıda istifaların yaşandığı bir süreçte silahlanma programları için büyük ek harcamaları tartıştığımızı vurgulamak isteriz. Bu istifalar, Silahlı Kuvvetlerin kadın ve erkek mensupları ile ailelerinin her gün karşı karşıya kaldıkları sorunlara acil bir çözüm bulunması gerektiğine işaret etmektedir.”
PASOK: PARLAMENTO BİLGİLENDİRİLMEDİ
PASOK-Değişim Hareketi Parlamento Sözcüsü Dimitris Mantzos ise, Yunanistan kamu radyo kuruluşu ERA’ya yaptığı açıklamada “F-16’ların Türkiye’ye satışı Türkiye’nin Batı ile kendi lehine işleyen bir pazarlığı sürdürdüğü yönündeki korkularımızı teyit etmektedir” ifadelerini kullandı. Mantzos, şöyle konuştu:
“Ülkenin silahlanma programı hakkında gazete kupürlerinden haberdar olmamalıyız. Yılbaşından önce savunma doktrinimizde ve silahlanma programımızda bir değişiklik olacağına dair bilgi sızıntılarına tanıklık ettik. Silahlanma komitesinde, parlamentonun korunaklı ortamında, siyasî güçlerin yasanın gerektirdiği şekilde bilgilendirilmesi gerekli.
F-16’ların Türkiye’ye satışı, Türkiye’nin Batı ile kendi lehine işleyen bir pazarlığı sürdürdüğü yönündeki korkularımızı teyit etmektedir. Ülkemizin bu silahların (F16’lar) ve özellikle de uçakların umutsuz bir çatışma senaryosunda ülkemize karşı kullanılmayacağına dair nasıl bir garanti alabileceğini merak ediyorum. Türkiye Cumhuriyeti’nin bu tür garantilerine güvenmek aşırı iyimserliktir ve kesinlikle risklidir. Türkiye’den alınan garantiler gerekli ancak yetersiz.”
KKE’DEN MİÇOTAKİS’E ‘İKİYÜZLÜLÜK’ SUÇLAMASI
Yunanistan Komünist Partisi (KKE) ise yazı bir açıklama hükümetin planlarını eleştirerek, “ABD’den gelen yeni silah paketinin, Sayın Miçotakis’in ikiyüzlü bir şekilde iddia ettiği gibi, ne savunma ne de ülkenin egemenlik haklarıyla hiçbir ilgisi yoktur” açıklamasına bulundu. Açıklamada, şöyle devam edildi: “Hükümet, ülkenin ABD-NATO planlarına ve bölgedeki savaşlara katılmasına hizmet ederken Türkiye ile bedeli halklar tarafından ödenen silahlanma yarışını körüklüyor.”
YENİ SOL: TÜRKİYE İLE SİLAHLANMA YARIŞINA İHTİYAÇ YOK
Geçtiğimiz aylarda SYRIZA’dan kopan ve mecliste temsil edilmeye başlayan Yeni Sol da konu hakkında hükümeti eleştiren bir açıklamayı kamuoyu ile paylaştı.
Açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“Hükümet ABD, Yunanistan ve Türkiye arasındaki askeri silahlanma sarmalındaki yeni safhayı, savaş endüstrileri için on milyarlarca dolar harcanmasını kutluyor. F-35 alımı, ülkedeki eğitim, sağlık ve altyapı yatırımları pahasına Yunan vergi mükellefleri tarafından finanse edilecek. Ayrıca, aksi yöndeki teyitlere ve övünmelere rağmen Amerikalıların Türkiye’ye F-16 satacağı gerçeğini de görmezden geliyor.
Yunanistan’ın güçlü bir savunmaya ihtiyacı var. Ancak ülkenin komşusuyla sonu gelmeyen ve ülkenin geleceğini ipotek altına alan maliyetli bir silahlanma yarışına ihtiyacı bulunmuyor. Bu nedenle, iki ülke arasındaki sorunların çözümü amacıyla, diplomasiye ve barış içinde bir arada yaşama hedefine vurgu yapılarak, Türk-Yunan diyaloğunun derhal başlatılması gerekmektedir. Hükümeti bu yolu belirsizlikten uzak ve kararlılıkla izlemeye çağırıyoruz.”
